Konkatedra św. Jana Chrzciciela, Najświętszej Marii Panny i św. Faustyna biskupa w Kamieniu Pomorskim to kościół parafii rzymskokatolickiej św. Ottona i historyczna parafia pomorska. Katedrę ufundował książę Kazimierz I. Zaczęto ją wznosić około 1175 roku w miejscu kościoła św. Jana Chrzciciela.
Kościół budowano w dwóch etapach. W pierwszym etapie wybudowano chór z transeptem (nawą poprzeczną, prostopadłą do osi kościoła). Zakrystię dobudowano około 1200 roku, kruchtę południową w latach 1230-1250.
Bardzo cennym zabytkiem są terakotowe rzeźby romańskie z XV wieku znajdujące się w Kruchcie, które przedstawiają Adorację Baranka. Cenne są polichromie romańskie na sklepieniu chóru i apsydy (dostawione do bryły świątyni pomieszczenia, otwarte do jej wnętrza).
Drugi etap budowy wiązał się ze zmianą dotychczasowego projektu. Rozpoczęto budowę południowego krużganku wirydarza (ogrodu wewnątrz murów kościelnych) w oparciu o północne ramię transeptu. Budowę te dwukrotnie przerywano, powodem były wojny z wojskami brandenburskimi w 1273 i 1308 roku. Po tym okresie katedrę nie tylko odbudowano ze zniszczeń wojennych, ale i rozbudowano.
Kościół budowano w stylu gotyckim wykorzystując cegłę jako materiał budowlany. Na pierwotnym planie bazyliki romańskiej zaczęto budowę korpusu nawy głównej z dwiema nawami bocznymi. Sklepienie krzyżowo- żebrowe nawy głównej oparto na dwunastu filarach, które symbolizują dwunastu Apostołów. Niejednakowe są nawy: południowa jest szersza i posiada sklepienie gwieździste, zaś północna jest węższa i ma sklepienie krzyżowo – żebrowe.
Godna uwagi jest gotycka wieża wzniesiona na planie kwadratu. Znajduje się od strony zachodniej, na przedłużeniu osi nawy głównej. Jej cechą charakterystyczną jest to, że nie ma wejścia od strony katedry. Wejście do samej katedry prowadziło przez portale w transepcie oraz przez gotycki portal w nawie.
Katedrę powiększono o kapitularz (pomieszczenie służące do zebrań księży) i ceglane lektorium (ściankę, przegrodę oddzielającą w kościele strefę dostępną dla osób świeckich od części przeznaczonej dla księży). Ponieważ wspierało się ono na ośmiu filarach, w katedrze wytworzyły się dwa oddzielne wnętrza: prezbiterium, czyli chór i korpus nawowy. U góry empory lektorium (jakby na piętrze), jak i na dole, znajdują się ołtarze.
Około 1400 roku, zakończyły się prace budowlane. Wówczas rozpoczęto przyozdabianie świątyni. W 1410 roku wzniesiono piękną, ceglaną attykę. Jest to górny element budynku w postaci ścianki lub balustrady osłaniającej dach. Pełniła ona rolę dekoracyjną oraz zabezpieczającą sąsiednie budynki przed przeniesieniem się ognia w przypadku pożaru.
W 1419 roku wybudowano kaplice św. Jana ( tzw. Lepelów) przylegających do nawy południowej.
Całkowitą budowę świątyni ukończono pod koniec XV wieku. w tym też czasie wyposażono katedrę w nowe organy fundacji biskupa Benedykta Wallensteina. Około 1480 roku w prezbiterium ustawiono ołtarz główny. W katedrze były dwadzieścia trzy ołtarze, do czasów współczesnych w ołtarzu głównym pozostał tylko XVI-wieczny gotycki tryptyk.
Katedrę upiększały malowidła, które zrekonstruowano w latach 30-tych i 40-tych XX wieku. Znajdowały się w skarbcu, na sklepieniu naw i w prezbiterium. W skarbcu znajdują się sceny o tematyce maryjnej z XIV wieku, w nawie głównej odsłonięto polichromię przedstawiającą Chrystusa Sędziego –Pantokratora. W prezbiterium znajduje się ogród rajski.
W podziemiach katedry znajdują się groby niektórych książąt i biskupów i kanoników.
Rok 1544 – to data śmierci ostatniego katolickiego biskupa Erazma von Manteuffela. W wieku XVI do XIX świątynia stała się siedzibą luterańskiej kapituły, a następnie kościołem unijno- ewangelickim.
Wiek XVII to okres, kiedy proboszczem był wielki miłośnik kamieńskiej katedry – Ernest Bogusław de Croy. Ufundował on barokowe organy i ambonę (1682 rok) oraz lektorium (1684 rok) w miejscu rozebranego, gotyckiego. Lektorium zamknęło prezbiterium ozdobną kratą z ołtarzem Chrystusa przed Piłatem wg sztychu Rembrandta. De Croy ufundował także kratę wokół chrześnicy (1685 rok).
Obok organów i ołtarza, wielkie walory artystyczne ma ambona. W niszach korpusu ambony znajdują się rzeźby czterech ewangelistów i św. Pawła. W zaplecku (połączeniu korpusu mównicy z baldachimem) znajduje się panorama Jerozolimy, która stanowi tło dla rzeźbionego krucyfiksu. Baldachim podtrzymują dwie postacie kobiet. Na gzymsie baldachimu widnieją sceny ze Starego Testamentu oraz rzeźby – aniołki z symbolami Męki Pańskiej. W zwieńczeniu znajduje się Jan Chrzciciel z Barankiem na ramieniu. Do naszych czasów przetrwały rzeźby Chrystusa Króla i Mojżesza, które stały po bokach Epitafium Gerharda Rebenera.
W 1912 roku założono instalację ogrzewania katedry i elektryczne oświetlenie. II wojna światowa nie poczyniła większych zniszczeń obiektu. Jednak z wnętrza katedry wywieziono tryptyk, krucyfiks i skarbiec katedralny do kościoła w Benicach. Po II wojnie światowej katedra znów stała się katolickim kościołem parafialnym. Od tego czasu wystrój katedry ulegał stałym zmianom:
- 1945 rok – wykonano ołtarz w kaplicy Lepelów dla obrazu Ukrzyżowany Zbawiciel z Matką Bolesną z Brzozowic przywiezionego do Kamienia Pomorskiego przez polskich wysiedleńców z województwa lwowskiego,
- 1948 rok –powrócił do katedry tryptyk,
- 1957 rok- zbudowano ołtarz centralny i ustawiono do na skrzyżowaniu naw,
- 1962 rok – przy wschodniej ścianie południowego transeptu ustawiono XVI wieczny ołtarz „Ukrzyżowanie” z kościoła z Trzęsacza,
- 1962 rok- przeniesiono ołtarz główny z kościół św. Mikołaja w Kamieniu Pomorskim i usytuowano go w nawie głównej; obecnie w części środkowej mieści się obraz matki Boskiej Częstochowskiej.
Jednak dawna, gotycka ambona znajduje się w kościele filialnym w Kozielicach, a dawny ołtarz z XIV wieku został przeniesiony do Katedry Szczecińskiej.
Konkatedra kamieńska znajduje się w centrum miasta przy ulicy, której sama katedra nadała nazwę: Plac Katedralny. Katedra góruje nad całym miastem i widoczna jest z daleka. Będąc na Pomorzu Zachodnim warto celowo skierować swoje kroki w kierunku Kamienia Pomorskiego choćby po to, by na własne oczy zobaczyć czego dokonano budując katedrę, oraz co z prac i kunsztu rzemieślników pozostało.
Warto też przybyć na koncert muzyki organowej, który odbywa się nieprzerwanie od ponad półwiecza.
Zapraszamy!